#22 Leiderschap is ‘be-leven, vertrouwen en laten stromen van energie’​. Gino Vijncke

Een lekkere kop koffie. Gino Vijncke, algemeen directeur bij ETION, stapt niet zo graag. Het is er ook het weer niet voor. Geen stapinterview dus, maar soms wil je je aanpassen natuurlijk!

Gino vrijuit over zijn blik op leiderschap en wat hem drijft om in ETION de beweger te zijn in geëngageerd ondernemen. Een krachtig verhaal over ‘be-leven, vertrouwen en de stroom van de energie.’

Hoe ben jij bij ETION terecht gekomen?

Ik heb altijd in organisaties gewerkt waar de mens centraal staat. Ik ontdekte dat mijn passie ligt in het creëren van beleving. Ik wil voor mezelf het leven niet alleen gewoon maar “leven” maar ten volle en bewust “be-leven”. Het geeft me voldoening om de “beleving van het leven” voor mijn medemens te faciliteren. In mijn jeugd engageerde ik mij in jeugdwerk, vrijwillig en professioneel. 

Later werd ik consultant ethiek in de zorgsector en ik leidde een kleine NGO die projecten opstartte voor kansarme kinderen in India. Veel social- en non-profit dus. Ik heb er altijd het energieke engagement van vrijwilligers morgen ondervinden, maar in mijn laatste ervaring liep ik als jonge kerel stuk op de toch wel wat conservatieve houding van de pionier-vrijwilligers, die het moeilijk hadden met noodzakelijke stappen naar meer professionalisering.

Bij ETION vond ik echt mijn ding. Ik kende de bedrijfswereld niet en hier leerde ik ondernemers kennen voor wie succesvol zijn meer betekende dan alleen omzet en winst. Het ging hier ook over het bewust beleven van waarden. Ik voelde dat ik ook hier aan beleving kon creëren.

Ik kreeg hier de kans om mee te bouwen aan wat ETION vandaag is: het forum voor geëngageerd ondernemen. 

Mijn overtuiging ligt vandaag geheel in lijn met de organisatie waar ik voor werk: we scherpen het waardenbewustzijn aan van ondernemende mensen met bewegingskracht. We geloven dat die het samenwerken van die mensen die hun positieve waarden bewust beleven, leidt tot waardengedreven organisaties. Deze organisatie hebben de veranderkracht in zich om bij te dragen tot een waardenvollere en waarde-volle samenleving. Dat is wat me drijft. 

Leiderschap staat centraal in jullie organisatie. Hoe beoefen je zelf je leiderschap?

Als algemeen directeur heb ik een leidinggevende functie, maar dat zegt nog niets over mijn leiderschap. Ik geloof sterk dat leiderschap geen kwestie is van functie, maar een kwestie van zijn. Ik geloof in authenticiteit. Ik weet dat het een populair woord is, voor mij betekent het: Speel je rol niet als een acteur. Wees jezelf. Wees je kwetsbare zelf, met je kwaliteiten en je valkuilen, met je successen en je littekens. Ik geloof ook in energiestromen. Er stroomt altijd energie . Als je de positieve energiestroom kan volgen, ben je in beweging. Dan ontwikkel je, dan verander je.  

Mijn 3 belangrijkste pijlers van mijn leiderschap: authenticiteit, kwetsbaarheid en energie. 

Dat klinkt een beetje vaag. Wat betekent dat en hoe laat je energie stromen?

Als je met mensen een droom kan delen, dan stroomt er energie. Dan ontstaat er verbinding, dan is er betrokkenheid en dan kom je bijna altijd tot betere en succesvollere resultaten. Op zoek gaan naar die gedeelde droom, dat zit in de allerkleinste dingen en laat zich niet makkelijk vangen in managementboeken, organisatiemodellen of organigrammen. 

Voor mij is de organisatiecultuur cruciaal. Ik ben het grootste deel van mijn tijd bezig met de mensen die hier samenwerken. Ik probeer hun bewegingskracht te versterken. Ik werk aan de samenwerkingsstijl. Ik ondersteun de ontwikkeling van de verantwoordelijkheidszin. Ik probeer niet de alwetende leider te zijn die voor de oplossingen moet zorgen. Ik begeleidt wel de zoektocht naar de oplossing. 

Ik help mensen om op zoek te gaan naar wat hen drijft, waar de energie stroomt zeg maar. Werken en samenwerken krijgt zo meer betekenis, meer zin. Er is meer goesting. 

Dan ontstaat er beleving: als mensen echt beleven waar ze mee bezig zijn dan komt er mentale en emotionele ruimte vrij. Daar geloof ik in, daar ligt de kans voor vernieuwing en groei. Ik nodig mensen ten volle uit om aan de slag te gaan met hun ideeën, hoe groot of klein die ook zijn. Ik geloof daarbij in het “non objection decision making”: maak je huiswerk, ga op zoek naar wie en wat je nodig hebt en als er geen fundamenteel bezwaar is dat tegen het doel, de visie of de waarden van je organisatie ingaat: doe je ding. Dat principe geeft vrijheid aan mensen.

Wat als ideeën mislukken?

In deze filosofie is er veel ruimte voor experiment. Dat betekent dat het ook wel eens kan misgaan, maar ik geloof dat als de samenwerkingscultuur goed zit en de betrokkenheid gaaf blijft, dat het dan meestal wel goed komt. Als mensen ontwikkelen, ontwikkelt de organisatie waarin ze samenwerken.  

Hoe blijf jij aandachtig om dicht bij jezelf te blijven?

Ik heb geleerd om sterk te vertrouwen op mijn intuïtie en mijn buikgevoel én ik heb over mezelf geleerd dat ik mensenkennis heb. Het is niet mijn kwaliteit te vertrekken vanuit een weldoordacht en allesomvattend businessplan. Businessplannen hebben hun waarde als houvast maar leiden ook vaak tot verkramping, staan soms flexibiliteit en creativiteit in de weg. Ik geloof eerder in de organische weg. Het uiteindelijke doel moet helder zijn voor mij en dan plan ik de dag van vandaag en morgen. Zo hou ik de ogen open en word ik wendbaar. 

Om mezelf scherp te houden en om mezelf in vraag te stellen, zoek ik naar reflectie met andere mensen. Ik heb enkele sparringpartners met wie ik in alle vertrouwen en in een vriendschappelijke relatie ideeën en ervaringen kan delen. Die mensen zijn sleutelfiguren voor mij. Ze inspireren me enorm. 

Wat of wie inspireert jou?

Ik heb een favoriet citaat van Antoine de Saint-Exupéry (schrijver van de kleine prins): “Als je een schip wil bouwen, roep dan geen mannen en vrouwen bij elkaar om hen bevelen te geven, om ze elk detail uit te leggen, om ze te vertellen waar ze alles kunnen vinden. In plaats daarvan, leer ze verlangen naar de enorme eindeloze zee.” als je een schip wilt bouwen, zorg er dan niet voor dat ze planken en werkmodellen hebben, maar laat ze dromen van de zee. Dat zegt alles over betekenis, goesting en de organische weg versus het businessplan.

En sinds mijn jeugd kijk ik op naar Jan Ceulemans. Een bescheiden man die gewoon zijn kwetsbare zelf is. Voor mij is hij een leidersfiguur. Een dienende leider. Veel zelfkennis. Geen virtuoos als voetballer, maar wat een werkkracht, wat een inzet, wat een energie. Het doel is bij hem altijd belangrijker dan het ego. Hij slaagde er als captain op die manier in de nationale ploeg van de jaren 80 naar een hoger niveau te tillen. Daar kunnen veel leiders nog wat van leren. Ik heb ooit als verrassing het mooiste verjaardagsgeschenk gekregen van mijn vrouw: een gesprek van een uurtje met Jan in de kantine van Westerlo, bij een koffie. Het gesprek duurde uiteindelijke 2 uur.

Het gesprek met Jan Ceulemans is voor mij nog altijd één van de meest inspirerende momenten uit mijn leven. 

Je had het daarnet over vertrouwen. Wat betekent vertrouwen voor jou. Kan je verduidelijken wat je daar mee bedoelt?

Als ik geen vertrouwen kan hebben in mensen, kan ik niet functioneren. 

Basisvertrouwen in mensen een conditio sine qua non. Ik heb meestal wel vertrouwen in de goede bedoelingen van de ander, zonder naïef te zijn, natuurlijk. In onze samenleving vertrekken we snel vanuit van controle en wantrouwen, dat werkt niet voor mij niet. In zulke systemen, die in sommige omstandigheden wel hun waarde hebben, word ik een rebel. Ik wil blijven uitgaan van goede en positieve intenties van de mens.

Het is een constante uitdaging om het basisvertrouwen intact te houden. Bijvoorbeeld wanneer het gaat over vertrouwelijke informatie. Soms praat je ook met mensen over mensen. Dan stel ik me vragen. Beschaam ik niet het vertrouwen van de ander als ik over hem of haar spreek? Ik worstel daar soms mee en probeer me dan af te vragen hoe ik me zelf zou voelen als “besproken partij”.  

Kan je anderen vertrouwen als je jezelf niet vertrouwt?

Tja, ik vind dat ik een gezonde dosis zelfvertrouwen heb maar het is gevoelig. Vooral als ik me afvraag of ik het goede aan het doen ben of het juiste aan het beslissen ben. Ik onderzoek soms bij mezelf of ik bij wat ik doe of beslis echt wel goede bedoelingen heb. En soms betrap ik mezelf erop dat er toch wat ego of iets anders is dat in mijn denken en doen de bovenhand haalt. Gelukkig komt dat niet vaak voor (lacht). 

Hoe doe jij aan zelfreflectie? 

Ik stel mezelf veel in vraag. Soms teveel. In sommige kringen word ik uitgenodigd tot meditatie maar dat werkt niet altijd. Ik heb wel een techniek ontwikkeld om mezelf bewust te worden van wat me drijft: ik interview mezelf. Best wel grappig. Dat doe ik al sinds ik klein ben en er nog van droomde ooit met Jan Ceulemans in een team te spelen. 

Ik lag in bed en kroop in de rol van journalist die mezelf dan interviewde als voetballer. De vragen die me stelde polsten naar mijn beleving van iets wat me bezighield. Vandaag helpt het me nog om er achter te komen hoe ik situaties aanvoel of hoe ik denk. De laatste keer dat ik het deed was naar aanleiding van een euthanasieverhaal, het werd een soort van ethische reflectie bij mezelf.

Verder tracht ik mezelf, mijn omgeving én de wereld te relativeren. Let op, niet alles plat relativeren , daar bereik je niets mee, maar ik probeer toch de relativiteit in te zien van die dingen waarvan het belang overschat wordt: een slecht cijfer in de resultatenrekening, een tegenvallend schoolrapport, een kilootje teveel… het zijn maar enkele voorbeelden van idealen die een mens onnodig ongelukkig kunnen maken.

Ik heb ook geleerd dat je je reactie op negatieve gebeurtenissen kan kiezen. Zelfs als we zelf niet helemaal verantwoordelijk zijn voor wat er in ons leven gebeurt, blijven we wel verantwoordelijk voor hoe we met de dingen omgaan. 

Een goede coach die me met mijn reacties op de gebeurtenissen in mijn leven durfde confronteren, heeft me tot dat inzicht gebracht.

Waar liggen de uitdagingen nu voor jou en je organisatie?

Die liggen heel dicht bij elkaar. Ik heb een droom: een waardenvolle samenleving, waarin alle mensen en dus ook ikzelf het leven mogen be-leven. Ik stel mezelf soms existentiële levensvragen. Wie ben ik? Wie zijn we? Wat is de zin van het leven? Wat betekent ons bestaan? Vragen die mij intrigeren en waar ik zelf geen antwoord op heb. Wat ik wel ontdekte is dat de zin van het leven in het leven zelf zit. Dit materiële bestaan is eindig. Dat is geen pech maar een geschenk. 

Ik zie dat het leven zoveel meer waard wordt als je het ten volle be-leeft. 

Hoe wil je herinnerd worden?

Ik heb daar geen spectaculaire ideeën over. Ik zou misschien wel graag hebben dat de mensen kunnen zeggen: ’t was ne rare maar ne goeie gast. We hebben er toch wel iets mee beleefd. 

Dankjewel Gino voor dit prachtige interview!